Sporcularda Çift Kariyer Yetkinliği: Bireysel ve Durumsal Faktörlerin Rolü

Abstract

Araştırmanın amacı çift kariyer yetkinliğinin belirlenmesinde hedef yönelimi ile antrenör tarafından oluşturulan güdüsel iklimin rolünü başarı hedefi yaklaşımı ile araştırmak ve bu yetkinliklerin; cinsiyet ve spor deneyimine göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Bu bağlamda araştırmaya, 194 kız (X ̅yaş =15.09±1.53) ve 210 erkek (X ̅yaş =15.46±1.44) olmak üzere 404 (X ̅yaş =15.28±1.49) öğrenci-sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu”, “Sporcular için Çift Kariyer Yetkinliği Ölçeği”, “Başarı Algısı Envanteri” ve “Antrenör Kaynaklı Destekleyici ve Kısıtlayıcı Güdüsel İklim Ölçeği” uygulanmıştır. Yapılan hiyerarşik regresyon analiz sonuçları, görev yöneliminin ve destekleyici güdüsel iklim algısının çift kariyer yetkinlik algılarının tümünü yordadığını göstermektedir (p<0.05). Ayrıca, analiz sonuçları ile ego yöneliminin, çift kariyer yetkinliğinin duygusal farkındalık (β=-0.16, p<0.01) ve sosyal zeka ve uyum boyutlarının (β=-0.13, p<0.05) negatif yordayıcısı olduğu ortaya konmuştur. Öte yandan, antrenör tarafından oluşturulan kısıtlayıcı güdüsel iklim algısının çift kariyer yetkinliklerinin belirleyicisi olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Bağımsız örneklemlerde t test analizi sonuçlarına göre çift kariyer yetkinliklerinden sadece duygusal farkındalık (t(373)= 3.43; p<0.05) alt boyutunda cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı fark vardır. Sporcuların çift kariyer yetkinlik puanlarında spor deneyimine göre de istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç olarak, görev yöneliminin ve antrenörün yarattığı destekleyici güdüsel iklim algısının çift kariyer yetkinliklerini belirlemede rol oynadığı; sporcuların çift kariyer yetkinliklerinin cinsiyet değişkeni açısından farklılık gösterdiği söylenebilir.