Lüks Algısı Bağlamında Reklamda Sanat Eseri Kullanımı: “İnci Küpeli Kız” Reklamları Örneği

Abstract

Kitlesel üretimle birlikte daha erişilebilir olan lüksün günümüzde yeni lüks olarak adlandırılmakta olduğu görülmektedir. Ancak yeni lüks kapsamında markaların, bir yandan kitlelere seslenirken diğer yandan da tüketicide lüks algısı uyandırma noktasında bir açmaza düştüğü fark edilmektedir. Bu sebeple, tüketicide lüks algısı yaratabilmek amacıyla gerek lüks gerekse kitlesel markaların kimi zaman, enderlik ve lüks gibi anlamları doğal olarak bünyesinde bulunduran görsel sanatlar ile çeşitli biçimlerde iş birliklerine gittikleri gözlemlenmektedir. Bu çalışma da, reklamda sanat eseri kullanımını tüketicinin lüks algısı çerçevesinde ele alır. Vermeer’in “İnci Küpeli Kız” adlı eserini biri doğrudan canlandıran ve hedonik mesaj veren; diğeri ise aynı eseri manipüle ederek kullanan ve faydacı anlayışa dayanan iki reklam özelinde gerçekleşen araştırma, reklamda yer verilen sanat eserine yönelik tüketici algısının, reklamı yapılan ürünün lüks algısına yansıyıp yansımadığını yol analizi (path analysis) tekniği aracılığıyla nicel olarak sorgulamaktadır. Bununla birlikte kurduğu aracılık modeliyle araştırma, sanat eserine yönelik algı ile lüks algısı arasındaki potansiyel ilişkiye reklam prestij algısının aracılık edip etmediğini de incelemektedir. Araştırma neticesinde ise reklamda kullanılan sanat eserine yönelik tüketici algısının her iki reklam bazında da reklamı yapılan ürüne yönelik lüks algısını etkilediği, ayrıca reklama yönelik prestij algısının söz konusu ilişkiye aracılık ettiği sonuçlarına ulaşılmıştır.