Covıd-19 ile İlgili Haberlerde Bilginin Yeniden Üretilmesi Sürecinin İnfodemik Açıdananalizi

Abstract

Covid 19 adı verilen salgın hastalığın tetiklediği kamusal panik, medyada daha önce görülmemiş orandabir bilgi paylaşım artışına ve beraberinde bilgi kirliliğine yol açmıştır. Özellikle sosyal medya kullanıcılarınınpaylaşımlarındaki yoğunluk, bu alanda eşi benzeri görülmemiş bir iletişimsel etkileşime yol açmıştır. Kaynağıçoğunlukla anonim olan dinamik uzamsam yayılım olarak ilerleyen söz konusu haberlerin, kolektif bir bilgikirliliğine yol açtığı anlaşılmıştır. Özellikle salgının başlangıç ve hızlı yayılma dönemlerinde, hastalık ile ilgiligeniş kitleleri etkileyebilecek gerçek dışı haberlerin paylaşım oranındaki artış endişe verici boyutlaraulaşmıştır. Bunun bir neticesi olarak, Covid-19 konusunda en yetkili kurumlardan biri olan Dünya SağlıkÖrgütü, sosyal medyada sözü edilen virüs ile bağlantılı üretilen paylaşımların artışının da dikkat çekiciolduğunu belirtmiş ve bu durumu “İnfodemi” olarak adlandırmıştır. Bir yandan hastalık ile mücadelede,virüsün öldürücü etkileri ve yayılım şekilleri gibi tıbbi sorunlar ile savaş sürerken diğer yandan küresel olarakkarşı karşıya olduğumuz bilgi artışı ve beraberinde bilgi kirliliği bütün dünyada hızla yayılmaktadır.Çalışmamızda, infodemi kavramı çerçevesinde, sosyal medya üzerinden paylaşılan ve bir anda gündemoluşturan, kaynağı çoğu zaman belirsiz olan ve bilimsel verilere dayanmayan bilgi akışının bir analizigerçekleştirilmiştir. Araştırma için Fenerbahçe Üniversitesi Akademik Araştırma ve Yayın Eğiti Kurulu’ndan2020/016 karar sayısı ile yazılı etik kurul izni alınmıştır. Çalışma 366 kişi üzerinde uygulanan anketyöntemiyle, katılımcıların infodemi kavramı konusundaki farkındalığı, Covid 19 döneminde infodemik bilgiakışının katılımcılar üzerindeki etkisi ve infodemik bilginin yayılımında haber paylaşım alışkanlıklarının rolüirdelenmiştir. Çalışmada infodemi kavramının bilinirliğinin sınırlı düzeyde kaldığı görülmüştür. Yalanhaberlerin sosyal medya yardımıyla yayılım hızının arttığı ve normleştirildiği gözlemlenmiştir.